"Finansowy Wielki Brat": co się zmienia i dlaczego

1 kwietnia 2025 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw (BOE) Dekret Królewski 253/2025, który zmienia przepisy dotyczące zarządzania i kontroli podatkowej. Jego celem jest wzmocnienie obowiązków informacyjnych banków, instytucji płatniczych oraz podmiotów emitujących pieniądz elektroniczny. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.

W praktyce oznacza to powstanie swoistego "Finansowego Wielkiego Brata" — systemu, który ma umożliwić fiskusowi śledzenie przepływów pieniędzy na rachunkach bankowych, kartach płatniczych, platformach mobilnych i kontach elektronicznych. Cel: ograniczenie szarej strefy, wyłudzeń podatkowych i operacji poza oficjalnym obiegiem.

Najważniejsze zmiany

1. Częstsze raportowanie i brak progów kwotowych

Banki i inne instytucje finansowe będą musiały przekazywać dane miesięcznie, a nie jak dotychczas raz w roku. Znikają też progi kwotowe, od których transakcje były zgłaszane - wiele operacji (np. płatności kartą przez przedsiębiorców) będzie raportowanych niezależnie od wysokości kwoty.

2. Szerszy zakres instytucji objętych obowiązkiem

Nowe przepisy dotyczą nie tylko banków tradycyjnych, ale również fintechów, instytucji płatniczych, emitentów pieniądza elektronicznego, a nawet zagranicznych firm działających w Hiszpanii. Obejmuje to wszystkie typy kont - zarówno bankowe, jak i płatnicze, depozyty terminowe czy portfele cyfrowe.

3. Bardziej szczegółowe dane

Raportowane będą:

• dane identyfikacyjne posiadaczy konta, beneficjentów rzeczywistych i osób upoważnionych,
• saldo na dzień 31 grudnia, średnie saldo z ostatniego kwartału, łączna wartość wpływów i wypłat w roku,
• informacje o wszystkich operacjach kartowych (fizycznych i wirtualnych, kredytowych i debetowych).

4. Płatności kartą, przez telefon i Bizum pod lupą

Każda płatność dokonana przez przedsiębiorcę lub osobę samozatrudnioną — kartą, telefonem czy aplikacją mobilną — będzie raportowana fiskusowi. Zniesiono próg 3 000 € rocznie, który wcześniej ograniczał obowiązek zgłoszenia.

5. Przelewy, kredyty i gotówka również monitorowane

Obowiązek raportowania obejmie także kredyty, depozyty, pożyczki i operacje gotówkowe przekraczające określone limity.

Kogo to dotyczy

Osoby prywatne

Dla przeciętnego obywatela zmiana nie będzie odczuwalna, jeśli wszystkie transakcje są zgodne z prawem. Jednak regularne przelewy między znajomymi, zwroty kosztów czy "drobne przysługi" mogą zwrócić uwagę urzędników, jeśli występują często lub na większe kwoty.

Samozatrudnieni i przedsiębiorcy

To grupa najbardziej narażona na kontrole. Dane z rachunków bankowych będą porównywane z deklaracjami podatkowymi. Niezgodności między wpływami a przychodami mogą skutkować wezwaniami do wyjaśnień lub sankcjami.

Instytucje finansowe i fintechy

Banki, platformy płatnicze, aplikacje mobilne i neobanki będą musiały wdrożyć nowe systemy raportowania i dostosować się do wymogów Agencji Podatkowej.

Przykłady z życia

• Jeśli znajomi zwracają ci pieniądze przez Bizum za wspólny nocleg lub kolację, a takie przelewy pojawiają się często, urząd skarbowy może poprosić o wyjaśnienia.
• Jeśli jesteś samozatrudniony i deklarujesz niskie przychody, ale twoje konto pokazuje regularne wysokie wpływy, system automatycznie to wykryje.
• W przypadku kart wirtualnych przekraczających 25 000 € obrotu rocznie dane zostaną przekazane do urzędu skarbowego.

Cel reformy

• Zwalczanie oszustw podatkowych i ukrytych dochodów.
• Dostosowanie przepisów do rzeczywistości cyfrowych płatności - Bizum, neobanki, aplikacje mobilne.
• Zgodność z regulacjami dotyczącymi przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Ryzyka i zalecenia

Ryzyka:

• Większa liczba wezwań do wyjaśnień z powodu wykrycia "niezgodnych" przepływów.
• Możliwość objęcia kontrolą transakcji prywatnych między osobami.
• Sankcje dla samozatrudnionych, którzy nie mają spójnej ewidencji przychodów i wydatków.

Dobre praktyki:

• Dokumentuj wszystkie przelewy i płatności — nawet między znajomymi.
• Zadbaj o spójność między wpływami na konto a deklarowanymi przychodami.
• Skonsultuj się z doradcą podatkowym przed wejściem przepisów w życie.
• Unikaj "mieszania" rachunków prywatnych i firmowych.
• Upewnij się, że korzystane przez ciebie platformy płatnicze są zgodne z hiszpańskimi wymogami.

Dekret 253/2025 wprowadza jedną z największych reform w historii hiszpańskiego nadzoru fiskalnego. Zwiększa częstotliwość raportowania, usuwa limity kwotowe i obejmuje wszystkie typy instytucji finansowych. Od 2026 roku hiszpańska Agencja Podatkowa będzie dysponować pełnym obrazem przepływów finansowych obywateli, firm i przedsiębiorców.

Dla uczciwych podatników zmiana może oznaczać jedynie większą przejrzystość. Dla tych, którzy ukrywają przychody lub korzystają z nieformalnych rozliczeń — początek końca "niewidzialnych pieniędzy".