Postępy terapeutyczne otwierają nowy etap w walce z rakiem trzustki

Wczesne rozpoznanie, terapie spersonalizowane oraz nowe leki celowane oznaczają zmianę paradygmatu w przypadku jednego z nowotworów o najgorszym rokowaniu.

Torrevieja, 21 listopada 2025 r. Rak trzustki pozostaje jednym z najtrudniejszych nowotworów do zdiagnozowania i leczenia, jednak osiągnięcia ostatnich lat otwierają bardziej optymistyczną perspektywę dla pacjentów. Jak wyjaśnia dr Enrique de Madaria, specjalista chorób układu pokarmowego w szpitalu Quirónsalud Torrevieja oraz Quirónsalud Alicante, połączenie nowych technik obrazowania, pojawiających się biomarkerów i terapii ukierunkowanych "zaczyna zmieniać chorobę, która przez długi czas wydawała się nie do ruszenia\".

Rak trzustki rozwija się, gdy komórki trzustki zaczynają rosnąć w sposób niekontrolowany, najczęściej w części odpowiedzialnej za produkcję enzymów trawiennych. Najczęstszym typem jest gruczolakorak trzustki.

Jednym z największych wyzwań pozostaje wcześniejsze rozpoznanie choroby. Ze względu na położenie trzustki głęboko w jamie brzusznej, wczesne guzy rzadko dają wyraźne objawy. "Gdy pojawiają się takie sygnały jak ból brzucha, utrata masy ciała czy żółtaczka, choroba bywa już w zaawansowanym stadium\" - podkreśla dr De Madaria. Obecnie blisko 80% przypadków wykrywa się dopiero wtedy, gdy operacja nie jest już możliwa, choć jest to jedyna metoda leczenia, która może prowadzić do wyleczenia.

Nowe narzędzia wczesnej diagnostyki raka trzustki

Chociaż nie istnieje skuteczny program przesiewowy dla całej populacji, postęp technologiczny pozwala wykrywać coraz mniejsze podejrzane zmiany dzięki takim narzędziom jak wysokorozdzielcze badania MRI, ultrasonografia endoskopowa (EUS) oraz zaawansowana analiza obrazów oparta na sztucznej inteligencji. "Właśnie tutaj obserwujemy jakościowy skok - technologia precyzuje naszą zdolność identyfikowania guzów we wczesnej fazie, a w niektórych przypadkach pozwala wyprzedzić objawy\" - wyjaśnia specjalista.

Równolegle prowadzone są badania nad nowymi biomarkerami, które mogą zrewolucjonizować wczesne wykrywanie choroby, takimi jak fragmenty krążącego nowotworowego DNA, swoiste metabolity, a nawet sygnały możliwe do wykrycia w ślinie i kale. To kierunek wciąż eksperymentalny, ale wyjątkowo obiecujący.

Leczenie wymagające zespołu wielodyscyplinarnego

Postępowanie w raku trzustki wymaga ścisłej współpracy gastroenterologów, chirurgów, onkologów, radiologów oraz dietetyków. Każdy przypadek jest omawiany na konsyliach wielodyscyplinarnych, aby dobrać najlepszy plan terapeutyczny.

Operacja pozostaje jedyną potencjalnie radykalną metodą leczenia, jednak tylko niewielki odsetek pacjentów kwalifikuje się do niej w chwili rozpoznania. W części przypadków początkowo nieoperacyjnych nowe schematy chemioterapii mogą zmniejszyć guz i umożliwić późniejszą interwencję chirurgiczną.

Postępy w leczeniu raka trzustki

W ostatnich latach leczenie systemowe raka trzustki znacząco się rozwinęło, co przełożyło się na wyraźną poprawę przeżywalności.

Najważniejszy przełom wiąże się jednak z medycyną spersonalizowaną. Niektóre guzy wykazują mutacje, które umożliwiają zastosowanie terapii celowanych.

"Mamy do czynienia ze zmianą paradygmatu\" - mówi dr De Madaria. "Przez dziesięciolecia KRAS, główna mutacja w raku trzustki, wydawała się nieosiągalnym celem, ale teraz zaczynają pojawiać się leki zdolne działać na konkretne mutacje, takie jak KRAS G12C czy G12D. Pierwsze badania kliniczne są obiecujące\".

Co więcej, już rozwijane są terapie działające na różne warianty KRAS, co może przynieść korzyść znacznie większej grupie pacjentów. Badania obejmują także łączenie tych leków z immunoterapią i innymi terapiami celowanymi, a wstępne wyniki stają się coraz bardziej przekonujące.

Choć rak trzustki nadal stanowi ogromne wyzwanie, tempo postępu jest dziś szybsze niż kiedykolwiek. "Po raz pierwszy widzimy, że badania naukowe nie tylko poszerzają wiedzę, ale dostarczają realnych narzędzi, które mogą zmienić rokowanie\" - podsumowuje dr Enrique de Madaria. "Współpraca między ośrodkami oraz udział w badaniach klinicznych są kluczowe dla otwierania nowych możliwości dla naszych pacjentów\".