Hiszpania zaostrza prawo anty-nikotynowe: zakaz palenia na tarasach i w przestrzeniach publicznych

Madryt, wrzesień 2025 - Rząd Hiszpanii przyjął projekt nowej ustawy anty-tytoniowej, który wprowadza istotne zaostrzenia dotyczące palenia tradycyjnego tytoniu oraz e-papierosów i innych wyrobów podobnych. Poniżej zestawienie najważniejszych punktów, potencjalnych konsekwencji oraz kontrowersji.

Co przewiduje projekt ustawy

1. Zakaz palenia i vapowania w wielu przestrzeniach publicznych i tarasach Zakaz obejmuje m.in.: tarasy barów i restauracji, przystanki autobusowe i ich wiaty (marquesinas), baseny publiczne, uczelnie, miejsca sportowe na świeżym powietrzu, tereny koncertów na świeżym powietrzu, parki dziecięce, tereny kulturowe i rekreacyjne.

2. E-papierosy i inne wyroby podobne traktowane jak papierosy tradycyjne E-papierosy (z nikotyną lub bez), wyroby podgrzewające tytoń, mieszanki ziołowe (np. shisha), woreczki nikotynowe - wszystkie mają podlegać tym samym zakazom.

3. Zakaz konsumpcji przez osoby niepełnoletnie Dotychczas sprzedawanie tytoniu i produktów nikotynowych nieletnim było zabronione, ale nowe przepisy po raz pierwszy ograniczają również konsumpcję przez młodsze osoby.

4. Zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów (disposable vapes) Ze względu na zdrowie i ochronę środowiska.

5. Zakaz reklamy i promocji Pełne zakazy obejmują reklamę tradycyjnych papierosów i nowych wyrobów tytoniowych/podobnych, także w mediach społecznościowych, w miejscach publicznych, ustrojach wizualnych, a także rozdawanie próbek lub stosowanie promocji/cen obniżonych.

6. Dystans 15 metrów wokół obiektów chronionych Nowe przepisy przewidują, że nie będzie można palić w odległości mniejszej niż 15 metrów od wejść do budynków takich jak placówki sanitarne, edukacyjne, ośrodki kultury, parki dziecięce itd.

o jeszcze nie jest pewne / co mogłoby się zmienić

• Opakowanie neutralne ("empaquetado genérico") — czyli opakowania bez logo, jednolite, wykorzystywane m.in. by ograniczyć atrakcyjność produktów dla młodzieży — było rozważane, ale nie znalazło się na razie w oficjalnym projekcie przyjętym przez Radę Ministrów. Mogłoby jednak zostać dodane podczas prac parlamentarnych.
• Terminy wejścia w życie — projekt jest w fazie "anteproyecto" (wstępny projekt), wymaga dalszych opinii, konsultacji i uchwały w parlamencie. Nie jest więc jeszcze prawo obowiązującym.
• Możliwe są modyfikacje zakresu — pewne lokalizacje mogą być dodane lub wyłączone w trakcie prac ustawodawczych.

Dlaczego Hiszpania to robi

• Zdrowie publiczne: palenie i korzystanie z e-papierosów wiąże się z licznymi chorobami, śmiercią oraz obciążeniem dla systemu opieki zdrowotnej.
• Protekcja osób niepalących, w tym dzieci - by ograniczyć ekspozycję na dym i wpływ "drugiej ręki".
• Ograniczenie atrakcyjności nowych produktów tytoniowych / nikotynowych, które często trafiają do młodzieży - e-papierosy, shishe, etc.
• Zgodność z rekomendacjami UE i podejściem publiczno-zdrowotnym w europejskim kontekście walki z rakiem i chorobami cywilizacyjnymi.

Potencjalne skutki i kontrowersje

• Dla branży gastronomicznej / turystycznej — właściciele barów/restauracji, zwłaszcza z tarasami, już zgłaszają obawy, że zakazy mogą odstraszyć klientów, obniżyć przychody.
• Egzekucja prawa — kto będzie odpowiedzialny: czy właściciele lokali, czy klienci; jak szeroko - także w obszarach przejściowych.
• Ryzyko przenoszenia palenia/przerzutu dymu do przestrzeni prywatnych - jeśli ludzie nie mogą palić na tarasach publicznie, mogą przenieść palenie do mieszkań, balkonów itp.
• Koszty regulacyjne i administracyjne - wywieszenie znaków, kontrola, sankcje itp.
• Protesty społeczne - część społeczeństwa może widzieć to jako ograniczenie wolności osobistej, szczególnie w kulturze, w której palenie na zewnątrz bywa traktowane jako zwyczaj społeczny.

Jak to może wyglądać w praktyce

• Na tarasach restauracji / barów zakaz palenia całkowity - klienci oraz obsługa nie będą mogli palić ani vapować w tych miejscach.
• W pobliżu wejść do szkoły, szpitala czy parku dziecięcego - trzeba będzie zachować min. 15 metrów odległości, by zapalić.
• E-papierosy i shisha - w tych samych kategoriach ograniczeń co papierosy tradycyjne.
• Możliwe są specjalne oznaczenia / tabliczki informujące, gdzie palenie jest zakazane.

Proponowana ustawa to jeden z największych kroków zaostrzających regulacje antynikotynowe w Hiszpanii od lat. Jeśli zostanie przyjęta w obecnej (lub podobnej) formie, zmieni sposób, w jaki Hiszpanie (i turyści) korzystają z tarasów, przestrzeni wypoczynkowych i innych publicznych miejsc. Dla wielu będzie to odczuwalna zmiana - zwłaszcza tam, gdzie palenie na zewnątrz było przez lata normą.